Tütün Yasağı ve İdamlar

Tarih 24 Ekim 2014 Cuma | 12:45

Tütün Yasağı ve İdamlar

1633’te İstanbul’da çıkan büyük bir yangından sonra insanlar kahvehanelerde toplanmaya başlamış ve dedikodular çoğalmıştı. Bunun üzerine fitne ihtimalini kaldırmak için bütün kahvehaneler padişah fermanıyla kapatılmış ve yıkılmıştır. Kahvehaneler bertaraf olduktan sonra tütün içmek de yasaklanıp; “Bugünden sonra tütün içen kimse yakalanırsa siyaseten idam edilir!” diye kesin padişah yasağı çıktı. Vaizler ve nasihatçılar tütünü engellemeye çalıştıkça, padişahın yasağına da kulak asmak istemeyen bazı tütün severler:

“Zararsız bir duhan hakkında neyler bunca dikkatler / Duhan-ı âh-ı mazlumânı men eylen, oldur hüner.” (Zararsız bir duman için bu kadar uğraşmanın ne gereği var / Asıl hüner, mazlumların ahının dumanına engel olmaktır.) diyerek tütünden vazgeçmediler.

Zarif kişilerin toplandığı o kahvehaneler bir günde yerle bir edilerek bekâr odaları, nalbant ve debbağ odaları yapıldı. Sultan 4. Murad Han, “Tütün içilmesin!” diye yasakta şiddet gösterdikçe tütün müptelası olan kimselerde hırs ve rağbet artarak nice kişilerin siyaseten idam edildiği malumdur.

Sultan Murad geceleyin İstanbul’da dolaşıp yatsıdan sonra dışarıda fenersiz bir adam bulunca aman vermeden idam ederdi. Gündüzleri de tütün kokusu sezilen yerleri basıp, tütün bulunca sahibi katledilirdi.

Yasak ve tehditte o kadar şiddet gösterdi ki, halk aşikâre tütün içmek değil, yatsıdan sonra dışarı çıkmaktan çekinir oldu. Hatta bir gece şehirde tebdil-i kıyafetle gezdiği sırada Hoca Paşa mahallesinin imamının oğlu bir genç, camide geç kalıp fenersiz evine giderken Sultan Murad ona rast geldi. “Sen benim tenbihimi işitmedin mi?” deyince verecek cevap bulamayan bu zavallı genci idam ettirmişti.

Her sabah İstanbul sokaklarının bazı yerlerinde birer ikişer, tütün yüzünden öldürülmüş cesetler bulundukça halkın kalbini korku ve dehşet kaplamıştı. Sultan Murad’ın tütün yasağında bu derece şiddet ve ölümle tehditte bulunması, zorbaları cezalandırmak ve halkı yasaktan sakındırmak için bir bahane idi.

Naîma Mustafa Efendi, Târîh-i Naîma (Ankara 2007), 2/755-57.